کتاب اتمسفر ساختمان تالیف یوهانی پالاسما، پیتر زومتور، گرنوت بومه ترجمه مرتضی نیک فطرت احسان بیطرف

فهرست

اتمسفر به‌مثابه حضور فیزیکی آگاهانه در فضا
اتمسفر، همدردی، تجربه تجسم‌یافته
معماری ارکسترا
اعتقاد راسخ؛ ملاقاتی با پیتر زومتور
فرم/بی‌فرمی؛ ماکت‌های پیتر زومتور
مواجهه با اتمسفرها
فضای ریتمیک
سنگینی و سبکی
اَبَر آستان
رابطه انسان با سنگ و ملات

صمیمیت یک تجربه معمارانه به توانایی معماری در توجه همزمان به ذهن و بدن بستگی دارد. توجه به ویژگی‌های یک فضای مبتنی بر استلزامات حسی، فرد را قادر به کسب تجربه رضایت‌بخش‌تری خواهد نمود. تمرکز بر رویکرد پدیدارشناسانه بر این اصل استوار است که معماری چگونه می‌تواند ذهن را از تجربیات معنادار آگاه کند. پدیدارشناسی، امکان بهبود دیدگاه‌ها و نگرش‌های معماران را فراهم می‌آورد و افقی جدید فراروی آن‌ها باز می‌کند. توجه به حواس در حالی که تمرکز بیشتر معماران بر حس بینایی متمرکز شده است می‌تواند فضا را برای کاربر معنادارتر نماید. با توجه به آنکه در پدیدارشناسی محیطِ ساخته‌شده، دریافت داده‌های حسی و تبدیل آن‌ها در فرایندهای پردازش ذهنی و بازنمایی و تداعی به معانی، مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند، پرداختن به ادراک محیط و احساس آن اهمیت پیدا می‌کند. بدن از طریق ادراک حسی با جهان در ارتباط است. این جهان جایی است که در آن انسان به طریق خاصی سکنی می‌گزیند و آن را درک می‌کند و از طریق آن با دیگران در ارتباط هستیم.
مبحث اتمسفر در معماری و هنر با تأکید بر توجه به ادراک چند حسی به عنوان یک راهکار مناسب در همزیستی عاطفی انسان در تعامل با مکان، مقوله قابل توجهی در هنر معاصر به شمار می‌آید که می‌توان آن را یک گفتمان زیبایی‌شناختی نوین که مبتنی بر شناخت حسی است، دانست. اتمسفرها کیفیاتی واسطه‌ای هستند که بدون تماس مستقیم بین کاربر و شیء، در نخستین مواجهه به‌گونه‌ای بلاواسطه در چیزها شکل می‌گیرند. کیفیت در معماری در ارتباط با اتمسفر است؛ یعنی هنگامی که محیط فضایی، تجربیات حسی را درگیر و برانگیخته می‌کند. همان‌طور که پالاسما بیان می‌کند که شخصیت یک فضا یا مکان، صرفاً مرتبط با کیفیات بصری، آن طوری که معمولاً در نظرگرفته می‌شود نیست. قضاوت نسبت به ویژگی‌های محیطی، دارای ترکیب بسیار پیچیده‌ای از مجموعه عواملی است که به صورت آنی و لحظه‌ای و به صورت ترکیبی متشکل از اتمسفر، احساس و محیط فهمیده می‌شود. قدرت معماری در توانایی آن برای تقویتِ تجربه واقعی و ابعاد تخیلی آن است تا از دل این احساس تقویت‌شده برخیزد و تجربه‌ای ژرف از فضا و زمان را حادث شود. اتمسفرها درواقع آشکارگی ویژه‌ای از حضور مشترک سوژه و ابژه است. موضوع کلیدی، ایجاد فضاهایی با حضور جسمانی است و معرفی اصطلاح اتمسفر به این بازتعریف هنر معماری غنا بخشیده است: معماری شامل آفرینش و طراحی فضاهایی مبتنی بر حضور جسمانی است.
کتاب «اتمسفر ساختمان، فرم و بی فرمی» جلد دوم از مجموعه اتمسفرولوژی است که شامل مجموعه مقالاتی است که در شماره ۹۱ ژورنال معماری Oase در سال ۲۰۱۳ به چاپ رسیده است که شامل مطالب و مصاحبه‌هایی از گرنوت بومه، فیلسوف آلمانی و نظریه‌پرداز در حوزه زیبایی‌شناختی اتمسفر، یوهانی پالاسما و پیتر زومتور می‌باشد و در قالب مطالب و مصاحبه‌هایی به جستجوی راهکارهای تأثیر اتمسفر بر آثار نظری و عملی دو معمار نامبرده می‌پردازد و در انتها نمونه‌های ساخته‌شده با رویکرد معماری اتمسفری را مطرح می‌کند. در مقدمه نویسندگان کتاب، توضیحات مفصل‌تری در خصوص جلد دوم، قابل مشاهده است. امیدواریم این تلاش موجبات رضایت خوانندگان گرامی را فراهم آورد.