کتاب تاریخِ تاریخ هنر در فرانسه نوشته‌ی: لین ترین ترجمه دکتر سعید حقیر

امروز و در اواخر دههٔ دوم قرن بیست‌ویکم میلادی، هنوز در هیچ‌یک از دانشگاه‌های هنری کشورمان، رشتهٔ مستقلی به نام تاریخِ هنر وجود ندارد. هرچند در رشته‌هایی مانند پژوهش هنر، فلسفهٔ هنر یا مطالعات معماری ایران در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری، به‌صورت جسته‌گریخته در حوزه‌های وابسته به تاریخِ هنر مباحثی مطرح می‌شود، لیکن این مقولات ارتباطی به تشکیل یک رشتهٔ مستقل از سطح کارشناسی تا دکتری در حیطهٔ تاریخِ هنر و شاخه‌های آن ندارد.
این کمبود از سال ۱۳۸۷ خورشیدی که من به‌عنوان هیئت‌علمی در گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه تهران به تدریس پرداختم، همواره توجه من را جلب می‌کرد. نقصان فاحش دانشِ آموزشیِ متمرکز در این رشته و در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل آموزشی، برایم درخور ملاحظه بود. این امر در ابتدا من را بر آن داشت تا مشکل را در حد توسعهٔ آموزش تاریخ هنر در کنار سایر دروس حل کنم؛ لیکن نسبت افزایش تلاش من در این زمینه به نتیجهٔ مطلوب، نسبت منطقی‌ای نبود.
در واکاوی چرایی این مقوله، به متن فرانسوی کتابی برخوردم که برگردان فارسی آن هم‌اکنون در اختیار شماست. این کتاب که کار تحقیقاتی ارزشمند «لین ترین» است و با پیشگفتاری به قلم یکی از بزرگ‌ترین مفاخر تاریخ هنر جهان یعنی «ژرار مونیه» آغاز می‌شود، به چگونگی مقدمات شکل‌گیری رشتهٔ تاریخِ هنر در قرون هیجدهم، نوزدهم و ابتدای قرن بیستم در کشور فرانسه می‌پردازد.
هنگام مطالعهٔ این کتاب به‌روشنی دریافتم که شکل‌گیری یک رشتهٔ دانشگاهی موفق، بیش از آنکه به خواست‌های سیاسی دولت‌ها و نظام‌های آموزشی مربوط باشد، به درک نیاز آن رشته در میان متخصصان آن بازمی‌گردد. لذا بر آن شدم از راه برگردان این کتاب به فارسی، جامعهٔ تخصصی رشته‌های نظری هنر در کشور را با چگونگی شکل‌گیری این رشتهٔ هنری به‌عنوان یکی از موفق‌ترین تجربه‌ها در این زمینه آشنا سازم.
این کتاب با تلاش بسیار، سعی در ارائهٔ تاریخی از منشأ شکل‌گیری رشتهٔ تاریخ هنر در سال ۱۷۹۵ میلادی، از بستر باستان‌شناسی تا اوایل قرن بیستم داشته است. پیوست‌های سودمند این کتاب نیز، آرشیو کاملی از مدارس، معلمان و دروس تدریس‌شده را ارائه می‌کند. بر این اساس، مطالعهٔ این کتاب را برای دانش‌پژوهان مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته‌های هنری و معماری و همچنین مدرسان این رشته‌ها پیشنهاد می‌کنم.

برگرفته از مقدمه کتاب به قلم دکتر سعید حقیر